Forum "Turystycznie" - najciekawsze forum turystyczne w sieci! Już od prawie 14 lat!

Podkarpackie judaika

Ciekawe miejsca na Podkarpaciu.
Awatar użytkownika
dinksiarz
User
Posty: 507
Rejestracja: 30 paź 2015, o 23:54
Lokalizacja: Rzeszów/Krosno

Podkarpackie judaika

Post autor: dinksiarz » 5 lip 2017, o 18:57

Moi drodzy zapraszam do wspólnego tworzenia działu o podkarpackich żydach. Jeśli macie zdjęcia synagog, kirkutów i innych zabytków po kulturze żydowskiej z rejonu podkarpacia to jeśli możecie zamieszczajcie, jak nie macie opisu (bądź nie chce się wam pisać pozostawcie to mi, zawsze coś naskrobię).
Zapraszam do wspólnego redagowania tego tematu!

Awatar użytkownika
dinksiarz
User
Posty: 507
Rejestracja: 30 paź 2015, o 23:54
Lokalizacja: Rzeszów/Krosno

Podkarpackie judaika

Post autor: dinksiarz » 5 lip 2017, o 19:09

Rzeszów:
W pobliżu rynku rzeszowskiego znajdują się dwie Synagogi.
DSC00344.JPG
Pierwsza tuż przy rynku opodal Teatru Maska i Muzeum Dobranocek (ul. Bożnicza 4).
DSC05312.JPG
Wikipedia podaje, że jest to najstarsza synagoga w województwie podkarpackim.
Wybudowana w 1610 roku w stylu renesansowym z charakterystyczną basztą. Kilkakrotni płonęła, ostatni pożar wywołali okupanci w 1944 roku. Po wojnie synagoga niszczała. Było kilka prób odratowania zabytku lecz wszystkie kończyły się faktycznie fiaskiem. Dopiero w 1953 r. rozpoczęto prace remontowe, lecz niestety podczas remontów usunięto pozostałe polichromie. Obecnie znajduje się tam Archiwum Państwowe i niestety jest całkowity zakaz zwiedzania.
DSC05313.JPG
Tuż koło synagogi znajdowały się dwa cmentarze, niestety Niemcy zdewastowali obiekty a macewy posłużyły jako utwardzenie pod budowę nowych dróg. Na starym cmentarzu dziś znajduje się parking (teren pomiędzy Starą Synagogą a Nowomiejską).
DSC00347.JPG
Na terenie drugiego znajduje się dziś park (Plac Ofiar Grtta). Miejsce dawnego kirkutu jest upamiętnione głazem, na którym znajduje się granitowa tablica z napisem w języku hebrajskim i polskim: „W tym miejscu znajduje się XVII-wieczny cmentarz żydowski zniszczony w czasie drugiej wojny światowej przez hitlerowskiego okupanta. W lecie 1942 roku gromadzono tutaj Żydów przed wywiezieniem do obozów zagłady”.


Druga synagoga znajduje się dosłownie parę metrów od Starej i nazywana jest Nowomiejską.
DSC00346.JPG
Zgodę na budowę nowej synagogi rzeszowscy Żydzi uzyskali od Hieronima Andrzeja Lubomirskiego już w 1686 r., jednak budynek został faktycznie wzniesiony dopiero w latach 1705–1712. Autorem projektu i budowniczym synagogi był włoski architekt Jan Chrzciciel Belotti. Jest to okazały, orientowany budynek w stylu renesansowo-barokowym, mający pierwotnie charakter obronny, został wzniesiony na rzucie prostokąta.
DSC00348.JPG
W 1939 r. stacjonujący w mieście Niemcy wykorzystywali synagogę jako stajnie, później zaś jako magazyn. W 1944 r. synagoga została podpalona, w wyniku czego zawaliły się sklepienia, popękały ściany i uległy zniszczeniu elementy łączące attyki. Po wyzwoleniu synagoga znajdowała się w stanie katastrofy budowlanej i groziła zawaleniem. Miała zostać wyburzona jednak na wniosek Kongregacji Wyznania Mojżeszowego odbudowano budynek. Dziś mieści się w niej Biuro Wystaw Artystycznych.

W Rzeszowie znajdował się także jeszcze jeden kirkut, dziś przy ul. Rejtana i ogólnie nazywany był Nowym Cmentarzem. Został założony w 1849 r. i działał do końca okupacji. Cmentarz został niemal doszczętnie zdewastowany podczas okupacji. Część pochodzących z niego nagrobków została użyta do umacniania brzegów rzeki, a także do wybrukowania ulic Asnyka, Szopena w Rzeszowie oraz rynku w Tyczynie.
DSC05414.JPG
Ostatni pogrzeb odbył się tu w 1944 r. Na terenie kirkutu zachowało się 754 macew, w większości wyłamanych (leżących). Wśród nich – m.in. płyta nagrobna rabina Rzeszowa Aarona Lewina. Najstarszy zachowany nagrobek pochodzi z 1851 r. Na cmentarzu znajdują się także trzy odbudowane ohele. W pierwszym pochowano cadyka Cwi Elimelecha Szapiro z Błażowej (zmarły w 1924 r.). Na jego macewie potomni wyryli epitafium o treści: "Spadła korona naszej głowy, ustała radość naszego serca. Korona dobrej sławy. Oto ten, ów starzec święty, nasz Pan, nauczyciel i mistrz, pan, gaon wielki we wszystkich pokojach Prawa, w jawnym i tajnym. Sprawiedliwy, święty, sławny na wszystkich krańcach ziemi. Korona chluby Izraela, światło wygnania, nasz nauczyciel, pan i mistrz Cwi Elimelech (pamięć sprawiedliwego na życie w świecie przyszłym), przewodniczący sądu gminy Błażowa, syn mistrza, gaona, świętego, męża bożego, świętego nad świętymi, nauczyciela, pana Dawida (pamięć sprawiedliwego na życie w świecie przyszłym), przewodniczącego sądu gminy Dynów, syna pana gaona, wielkiego, który rozjaśniał dla Izraela niebiańskie ścieżki w jawnym i w tajnym, Pana nad Panami, diademu Izraela i jego dostojeństwa, sprawiedliwego, świętego, sławnego dziełem swym miłym Księga synów Isachara i pozostałymi dziełami drogimi - pana mistrza Cwi Elimelecha (pamięć sprawiedliwego na życie W świecie przyszłym), przewodniczącego sądu gminy Dynów i wielu miasteczek, Jego Dostojność w gminie Dynów. Zmarł dnia 5 nisan roku 684 w tej gminie Rzeszów, gdy wypełnił mu się sędziwy wiek osiemdziesięciu lat. Nie osłabło jego oko i nie zwiotczał i był przewodniczącym sądu blisko 60 lat, i panem, i przewodnikiem wiernych, którzy chronili się W jego cieniu świętym 50 lat, przez całe życie od śmierci jego ojca (pamięć sprawiedliwego błogosławiona), aż do dnia, gdy owładnęła nim choroba, tak że wzniósł się do nieba. Niech dusza jego związana będzie w węzełku życia. Pamięć sprawiedliwego na życie w świecie przyszłym".
Drugi ohel chroni groby rodziny Lewin, w trzecim, odnowionym w 1988 roku znajduje się nagrobek Abrahama Horowica (1850–1919), potomka Naftalego Cwi z Ropczyc, cadyka w Połańcu i Radomyślu, zmarłego w 1919 roku.
Ciężko go zwiedzić, nie wiem kto ma klucz do bramy. Zresztą niewiele się na tym cmentarzu zachowało ciekawych macew, większość nagrobków jest w języku polskim.

Co najciekawsze Rzeszów miał tyle mieszkańców wyznania mojżeszowego, iż nazywany był jeszcze do okresu przedwojennego Galicyjską Jerozolimą.
Nie masz wymaganych uprawnień, aby zobaczyć pliki załączone do tego posta.

Awatar użytkownika
Comen
Jr. Admin
Posty: 8795
Rejestracja: 30 maja 2011, o 00:37
Lokalizacja: Kraków

Podkarpackie judaika

Post autor: Comen » 5 lip 2017, o 19:21

Pewnie nieoficjalnie, ale słyszałem takie informacje, że przed II wojną światową na Rzeszów mówiono Moj-żeszów, czyli populacja żydów była w tym mieście liczna.
Nie byłem wszędzie, ale mam to na uwadze
A może coś o Szwecji? http://swevirtual.blogspot.com/

Awatar użytkownika
dinksiarz
User
Posty: 507
Rejestracja: 30 paź 2015, o 23:54
Lokalizacja: Rzeszów/Krosno

Podkarpackie judaika

Post autor: dinksiarz » 5 lip 2017, o 19:26

owszem i o dziwo to określenie funkcjonuje do dziś

evil
User
Posty: 977
Rejestracja: 13 lis 2014, o 08:20

Podkarpackie judaika

Post autor: evil » 5 lip 2017, o 20:00

dinksiarz pisze:
5 lip 2017, o 18:57
...o żydach
Comen pisze:
5 lip 2017, o 19:21
populacja żydów
Dlaczego piszecie z małej litery?
A temat bardzo ciekawy !!
"...wobec potęgi gór prościej odkrywa się siebie, a przynajmniej to, że większość granic i lęków to tylko ułomność naszego umysłu, poza którą zaczyna się wolność..."

Awatar użytkownika
dinksiarz
User
Posty: 507
Rejestracja: 30 paź 2015, o 23:54
Lokalizacja: Rzeszów/Krosno

Podkarpackie judaika

Post autor: dinksiarz » 5 lip 2017, o 20:57

link do mojej relacji z synagogi w Łańcucie
http://turystycznie-forum.pl/viewtopic.php?f=69&t=3474

Awatar użytkownika
Comen
Jr. Admin
Posty: 8795
Rejestracja: 30 maja 2011, o 00:37
Lokalizacja: Kraków

Podkarpackie judaika

Post autor: Comen » 5 lip 2017, o 22:03

żyd jako wyznanie piszemy z małej litery podobnie jak katolik, protestant, chrześcijanin, muzułmanin, Żyd jako narodowość piszemy z dużej litery - czyli mieszkaniec Izraela.
Nie byłem wszędzie, ale mam to na uwadze
A może coś o Szwecji? http://swevirtual.blogspot.com/

Awatar użytkownika
gar
Ekspert
Posty: 8119
Rejestracja: 5 sty 2014, o 23:45
Lokalizacja: Śląsk

Podkarpackie judaika

Post autor: gar » 6 lip 2017, o 00:20

Odbudowa Synagogi Nowomiejskiej nie wyszła rewelacyjnie. Wystarczy spojrzeć na zdjęcie zamieszczone przez dinksiarza i będzie wiadomo o co mi chodzi.

Awatar użytkownika
Comen
Jr. Admin
Posty: 8795
Rejestracja: 30 maja 2011, o 00:37
Lokalizacja: Kraków

Podkarpackie judaika

Post autor: Comen » 7 lip 2017, o 19:47

W Lesku mamy ciekawą synagogę barokową - ponoć jedyną w Polsce gdzie ozdobami na fasadzie są wazony. Niestety nie byłem w środku. Poniżej synagogi jest klimatyczny kirkut, który obejrzeć można za drobną opłatą stróżowi, który pilnuje ogrodzenia.
Synagoga.jpg
Synagoga2.jpg
Kirkut.jpg
Grób Rabbiego.jpg
Macewy.jpg
Nie masz wymaganych uprawnień, aby zobaczyć pliki załączone do tego posta.
Nie byłem wszędzie, ale mam to na uwadze
A może coś o Szwecji? http://swevirtual.blogspot.com/

Awatar użytkownika
dinksiarz
User
Posty: 507
Rejestracja: 30 paź 2015, o 23:54
Lokalizacja: Rzeszów/Krosno

Podkarpackie judaika

Post autor: dinksiarz » 7 lip 2017, o 19:58

W środku jest galeria, z dawnego wystroju nie ostało się nic. W czasie wojny została zniszczona. Pozostały po niej zaledwie 4 ściany, bez dachu, bez okien, zniszczone przypory, ślady po przybudówce, puste wnętrze. Dopiero w latach 1960-1963 została gruntownie odrestaurowana

Awatar użytkownika
dinksiarz
User
Posty: 507
Rejestracja: 30 paź 2015, o 23:54
Lokalizacja: Rzeszów/Krosno

Podkarpackie judaika

Post autor: dinksiarz » 7 lip 2017, o 20:19

Na zdjęciu synagogi widać tablice mojżeszowe a pod nim napis "Jak przejmujące grozą jest to miejsce, lecz to dom Boży".
Co ciekawe w 1957 roku mieszkaniec Leska ukradł resztki metalowej bimy, z której zrobił sobie balkonową barierkę. Przy skwerze parku można wypatrzeć na jednym z balkonów ów charakterystyczną barierkę.

Synagoga została wybudowana pomiędzy 1626 a 1654 rokiem.

Kirkut leski jest jednym z największych w Polsce, gdzie zachowało się tak wielka ilość starych macew, a jest ich ok. 2 tysięcy w tym 29 nagrobków z XVI wieku!
Najstarszy zidentyfikowany nagrobek upamiętnia Elizera syna Meszulama, zmarłego w dniu 11 września 1548 roku. Wyryto na nim inskrypcję w języku hebrajskim o treści:

Tu pochowany mąż
bojący się Boga,
Eliezer syn
Meszualama (pamięć sprawiedliwego niech
będzie błogosławiona).
We wtorek 9 dnia
miesiąca tiszri
309 roku według skróconej rachuby

Awatar użytkownika
gar
Ekspert
Posty: 8119
Rejestracja: 5 sty 2014, o 23:45
Lokalizacja: Śląsk

Podkarpackie judaika

Post autor: gar » 10 lip 2017, o 15:46

Synagoga w środku tak jak pisze dinksiarz.
Stróż wpuszczający na urzęduje chyba trzeci rok, ale jego tytuł prawny do pobierania opłat jest wątpliwy.

Awatar użytkownika
dinksiarz
User
Posty: 507
Rejestracja: 30 paź 2015, o 23:54
Lokalizacja: Rzeszów/Krosno

Podkarpackie judaika

Post autor: dinksiarz » 11 lip 2017, o 17:13

Symbolika zdobień żydowskich nagrobków tzw. macew.
Płaskorzeźby na macewie odzwierciedlają życie zmarłego, wykonywany przez niego zawód, a także wyznawane przez niego wartości.

Dłonie:
dłonie.jpg
stykające się kciukami i palcami wskazującymi o dwóch ostatnich palcach odchylonych oznaczają, że zmarły należał do kapłanów kohenów, tzn. potomków arcykapłana Aarona. Ich wizerunek pojawia się na macewach już w XVII wieku. Kapłańskie prawa były dziedziczne, zatem dłonie możemy również odnaleźć na grobach dzieci. Tylko koheni mieli prawo błogosławić lud Izraela, zgodnie z nakazem Boga: "Niech cię Pan błogosławi i strzeże. Niech Pan rozpromieni oblicze swe nad tobą, niech cię obdarzy swą łaską. Niech zwróci ku tobie oblicze swoje i niech cię obdarzy pokojem". (Lb 6, 24-26) W czasach istnienia Świątyni Jerozolimskiej najwyższy kapłan codziennie rano wygłaszał te słowa, wcześniej zdejmował obuwie, zasłaniał tałesem głowę i oczy, tak aby nie widzieć własnych rąk, które podnosił w górę w charakterystyczny sposób rozdzielając palce i łącząc kciuki. W tym momencie był tylko narzędziem Boga. Z tego samego powodu wszyscy pochylali głowy. Powszechnie płaskorzeźbę błogosławiących dłoni spotkamy na grobach rabinów i cadyków.

Krorona:
korona.JPG
symbol ten wyjaśnia cytat Talmudu z Pirke Awot: "Są trzy korony: korona Prawa, korona kapłaństwa i korona władzy, ale korona dobrego imienia stoi wyżej od nich wszystkich". Symbol korony odnajdziemy na grobach rabinów, czy też osób, które cieszyły się ogólnym uznaniem i szacunkiem.

Przechylony dzban lub misa:
przechylony dzban.JPG
symbol ten zobaczymy na grobach zmarłych, których korzenie sięgają plemienia lewitów, potomków rodu Lewiego, których obowiązkiem była pomoc podczas modlitw. Osoby te były odpowiedzialne między innymi za obmywanie rąk kapłanom, czy też czytanie Tory w synagodze.

Lew:
Lew.JPG
znak plemienia Judy, ludu Izraela, symbol potęgi, siły, wyzwolenia i odkupienia. Na nagrobkach nierzadko lwy podtrzymują koronę czy zwoje Tory. Przytoczmy tu biblijny cytat: "Judo, młody lwie, na zdobyczy róść będziesz, mój synu: jak lew czai się, gotuje do skoku, do lwicy podobny". Jest to najczęściej występujący motyw na męskich nagrobkach żydowskich w Polsce.

Menora:
menora.jpg
siedmioramienna lampa używana w świątyni Jerozolimskiej należy do najstarszych u najważniejszych symboli judaizmu. Na macewach odnosi się do przynależności narodowej.

Księga lub szafa z książkami:
Mąż uczony w Piśmie lub pisarz przepisujący Torę. Także nauczyciel. Czasami zastępuje je znaczeniowo element ręki trzymającej gęsie pióro. Symbol odnosił się również do ludzi uczonych, tych którzy czytali Torę w synagodze lub pełnili funkcję rabinów.
Nie masz wymaganych uprawnień, aby zobaczyć pliki załączone do tego posta.

Awatar użytkownika
dinksiarz
User
Posty: 507
Rejestracja: 30 paź 2015, o 23:54
Lokalizacja: Rzeszów/Krosno

Podkarpackie judaika

Post autor: dinksiarz » 11 lip 2017, o 17:37

podwójne krzesło lub ręka trzymająca lancet:
oznaczenie grobu mohela, czyli osoby zajmującej się obrzezaniem. Podwójne krzesło nazywane jest inaczej krzesłem proroka Eliasza, który według tradycji przybywa na każdą uroczystość, by stwierdzić wykonanie przykazania. Jak mówi księga Bereszit: "Każdy męski potomek u was będzie obrzezany. Obrzezajcie wasze napletki. Będzie to znakiem przymierza między Mną i wami. Ósmego dnia życia będzie obrzezany u was każdy męski potomek".

Skarbonka lub ręka wrzucająca monety do skarbonki:
relief umieszczany na macewach osób znanych ze swej dobroczynności. Ponieważ płaskorzeźba dłoni wyciągniętej w stronę skarbony pojawia się z reguły na grobach kobiet, można przyjąć, że symbol ten stanowi także nawiązanie do hymnu "Kobieta doskonała" ("Eszet Chajil") z Księgi Przysłów 31: "Żonę doskonałą któż znajdzie? (....) Otwiera dłoń dla ubogiego, ręce wyciąga dla biedaka".

Świeca lub świeczniki:
świecznik i świece.jpg
płaskorzeźby występujące na na grobach kobiet. W żydowskiej rodzinie to właśnie kobieta zapala szabasowe świece. Złamana świeca stanowi odniesienie do przerwanego życia. Rabin Solomon Ben Josef Ganzfried w swym dziele "Kicur Szulchan Aruch" napisał: "Micwa zapalania świec szabatowych dotyczy tak mężczyzn jak i kobiet, ale kobiety mają większą powinność, ponieważ one znajdują się w domu, a także dlatego, że kobieta zgasiła świecę świata, gdy przywiodła do grzechu pierwszego człowieka i spowodowała ciemność jego duszy".

Gwiazda Dawida:
pojawia się w sztuce w XIX wieku, wraz z rozwojem ruchu syjonistycznego. Oznaczała sympatyków syjonizmu, czyli odrodzenia państwa żydowskiego w duchu kultury hebrajskiej.

Złamane drzewo, złamane kolumny:
symbole śmierci. Złamane drzewo może symbolizować nagłą śmierć.

Jednorożec:
symbol człowieka sprawiedliwego i znak zbawienia.


Motywy animalistyczne:

odnosiły się one często do imion. I tak:
jeleń - imię Cwi, Hirsz,
niedźwiedź - imię Dow, Ber,
wilk - imiona Zew, Wolf, Beniamin,
owca - imiona Rachela, Rebeka, owca to symbol osoby opuszczonej, samotnej,
gołąb - imiona Taube lub Jona, dodatkowo symbol duszy wyzwolonej unoszącej się do Tronu Bożego,
ptak - imiona Cipora, Fejgl.
Przedstawienia zwierząt odnosiły się też do cech zmarłego, w myśl cytatu z Miszny, mówiącego: "Bądź śmiały jak lampart, lekki jak orzeł, rączy jak jeleń, silny jak lew do wypełnienia woli Ojca twego, który jest w niebie".
Nie masz wymaganych uprawnień, aby zobaczyć pliki załączone do tego posta.

Awatar użytkownika
tadeks
Ekspert
Posty: 1194
Rejestracja: 7 cze 2014, o 21:17
Lokalizacja: Słupsk

Podkarpackie judaika

Post autor: tadeks » 12 lip 2017, o 16:22

Ciekawy temat. Szczególnie zaciekawiła mnie symbolika zdobień macew. Nie znałem tego.
Byłem w tym roku m.in. w Przemyślu. Tam jednym z punktów były cmentarze. Nie kryję, że głównie wojenne z I w.św. Były też z drugiej wojny.Wojenne położone są w górnych rejonach wielkiego kompleksu cmentarnego. Pochodziłem po całym kompleksie. Naprawdę jest tam dużo cudownych grobowców. Na dole jest tam cmentarz żydowski, też tam zaszedłem i sporo macew widziałem, ale symboliki nie analizowałem, bo nie znałem.
Kilka lat temu włócząc się po Jurze byłem na dużym cmentarzu żydowskim w Żarkach, ale to nie Podkarpacie, bliżej mają Gar i Comen.

Awatar użytkownika
Comen
Jr. Admin
Posty: 8795
Rejestracja: 30 maja 2011, o 00:37
Lokalizacja: Kraków

Podkarpackie judaika

Post autor: Comen » 12 lip 2017, o 21:06

Ze zdjęć z leskiego kirkutu odnalazłem świecznik - czyli z tego wynika grób kobiecy
Świecznik.jpg
Tutaj z kolei jest pewnie motyw korony, chyba lwy i jakieś motywy roślinne z tym że mocno to wszystko tam było pozacierane.
trzy.jpg
Nie masz wymaganych uprawnień, aby zobaczyć pliki załączone do tego posta.
Nie byłem wszędzie, ale mam to na uwadze
A może coś o Szwecji? http://swevirtual.blogspot.com/

Awatar użytkownika
dinksiarz
User
Posty: 507
Rejestracja: 30 paź 2015, o 23:54
Lokalizacja: Rzeszów/Krosno

Podkarpackie judaika

Post autor: dinksiarz » 14 lip 2017, o 00:19

Leżajsk - miasteczko tańczących chasydów

Dzisiejszy Leżajsk oprócz słynnego leżajskiego ful znany jest w całym świecie czy to w Izraelu, czy to w USA czy Kanadzie czy wszędzie gdzie mieszkają żydzi zwani chasydami. Pomimo, że w mieście nie ma zabytków związanych z judaizmem corocznie zjeżdża do Leżajska tysiące chasydów.
Z religią związane są tylko dwa miejsca. Jednym jest stary dom modlitw, który w 1989 roku z rąk prywatnych wykupiła Fundacja Nissenbaumów, wewnątrz urządzono salę modlitewną, mykwę i centrum obsługi pielgrzymów żydowskich odwiedzających miasto. Drugim obiektem jest kirkut znajdujący się przy ulicy Górnej.
DSCF6115.JPG
Założony został w XVIII wieku. Podczas II wojny światowej Niemcy zdewastowali cmentarz. Na ich rozkaz niemal wszystkie nagrobki wyrwano z ziemi i wykorzystano do brukowania Rynku. Po wojnie ocalało zaledwie kilka macew, a w 1988 roku odzyskano kilkadziesiąt nagrobków, których podczas II wojny światowej Niemcy użyli do wybrukowania Rynku.
DSCF6116.JPG
Ale co sprowadza do Leżajska corocznie tylu pielgrzymów? Otóż odpowiedź kryje się jedynym ohelu na kirkucie. W tym niewielkim budynku, spoczywają kości cadyka Elimelecha ben Eleazara Lipmanna, zwanego Elimelechem z Leżajska, czyli słynnego cadyka z Leżajska, zmarłego 21 miesiąca adar 5547 roku tj. 11marca 1787.
DSCF6114.JPG
Elimelech ben Eleazara Lipmann od 1775 roku pełnił także funkcję miejscowego rabina. Był on autorem wielu tomów wykładów kabalistycznych, w tym najważniejszego traktatu Noam Elimelech, wydanego w 1787 roku. Zawarł w nim swoje poglądy na społeczną i religijną rolę cadyka, przyczyniając się tym samym do ukształtowania struktur ruchu chasydzkiego – wspólnot religijnych, skupionych wokół cadyków. W Leżajsku założył pierwszy i najbardziej liczący się w Galicji ośrodek chasydyzmu. Jego uczniami byli m.in.: Menachem Mendel z Rymanowa, Jaakow Icchak ha-Lewi Horowic czyli Widzący z Lublina, Kalonymus Kalman ha-Lewi Epsztejn z Krakowa, Mojżesz Lejb z Sasowa i Abraham Joszua Heszel z Opatowa, Lewi Icchak z Berdyczowa i Dawid ben Szlomo Biderman z Lelowa. Kiedy jego uczeń Widzący z Lublina zbuntował się przeciwko niemu i przeniósł się do Łańcuta, Elimelech obłożył klątwą wszystkich chasydów, którzy uznali go swoim cadykiem
Dzięki niemu na przełomie XVIII i XIX w. Leżajsk stał się znaczącym ośrodkiem chasydyzmu, przez co po dzisiejszy dzień jest uznawany za świętego.
W ruchu tym bardzo ciekawa jest forma czczenia Boga poprzez taniec i śpiew, a także, charakterystyczna dla chasydów, forma modlitwy ekstatycznej prowadzącej do stanu radosnego uniesienia i zachwytu (hebr. hitlahawut – „entuzjazm”). Taka modlitwa powinna człowiekowi przynieść radość i pogodę ducha, co oznaczało zespalanie się z Bogiem. Nie wykluczało to kontemplacji i nieustannej służby Bogu, która wypełniała całe życie chasyda.



Nie masz wymaganych uprawnień, aby zobaczyć pliki załączone do tego posta.

Awatar użytkownika
dinksiarz
User
Posty: 507
Rejestracja: 30 paź 2015, o 23:54
Lokalizacja: Rzeszów/Krosno

Podkarpackie judaika

Post autor: dinksiarz » 9 gru 2017, o 23:02

Broszury wydane przez Fundację Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego opisujące stworzony przez Fundacje szlak Chasydzki obejmujący Polskę południowo-wschodnią. Wrzucam tu tylko linki do broszur dotyczące województwa Podkarpackiego.

Sanok
http://fodz.pl/download/1szlak_chasydzki_sanok_PL.pdf

Lesko
http://fodz.pl/download/1szlak_chasydzki_lesko_PL.pdf

Ustrzyki Dolne
http://fodz.pl/download/1szlak_chasydzk ... yki_PL.pdf

Rymanów
http://fodz.pl/download/1szlak_chasydzk ... yki_PL.pdf

Łańcut
http://fodz.pl/download/fodz_szlak_lancut_pl_www.pdf

Leżajsk
http://fodz.pl/download/2szlak_chasydzki_lezajsk_PL.pdf

Jarosław
http://fodz.pl/download/szlak_chasydzki_jaroslaw_PL.pdf

Ropczyce
http://fodz.pl/download/szlak_chasydzki_ropczyce_PL.pdf

Awatar użytkownika
gar
Ekspert
Posty: 8119
Rejestracja: 5 sty 2014, o 23:45
Lokalizacja: Śląsk

Podkarpackie judaika

Post autor: gar » 10 gru 2017, o 16:28

Ciekawe to wygląda. Gdzie to można dostać w wersji papierowej ?

Awatar użytkownika
dinksiarz
User
Posty: 507
Rejestracja: 30 paź 2015, o 23:54
Lokalizacja: Rzeszów/Krosno

Podkarpackie judaika

Post autor: dinksiarz » 10 gru 2017, o 17:46

szczerze to w wersji papierowej nigdzie tych broszur nie widziałem

Awatar użytkownika
gar
Ekspert
Posty: 8119
Rejestracja: 5 sty 2014, o 23:45
Lokalizacja: Śląsk

Podkarpackie judaika

Post autor: gar » 11 gru 2017, o 11:00

Może w Informacjach Turystycznych opisywanych miejscowości coś takiego będą mieli ?

Awatar użytkownika
dinksiarz
User
Posty: 507
Rejestracja: 30 paź 2015, o 23:54
Lokalizacja: Rzeszów/Krosno

Podkarpackie judaika

Post autor: dinksiarz » 11 gru 2017, o 13:04

też nigdzie nie widziałem, a zazwyczaj odwiedzam te przybytki za jakimiś ciekawymi darmowymi materiałami. Myślę raczej, że te broszury może by się dostało dostać albo w Synagodze w Rymanowie, może w Synagodze w Łańcucie ewentualnie Synagoga w Zamościu lub Synagoga Temple w Krakowie

Awatar użytkownika
dinksiarz
User
Posty: 507
Rejestracja: 30 paź 2015, o 23:54
Lokalizacja: Rzeszów/Krosno

Podkarpackie judaika

Post autor: dinksiarz » 2 sty 2018, o 12:14

Znalazłem na youtube kilka fajnych filmików o Rymanowie. Myślę, że warto poświęcić parę minut i pooglądać.

Film nakręcony w latach 1940 lub 1941, ukazujący miejscową ludność podczas niemieckiej okupacji:


Filmik przestawiający krótką historię synagogi w Rymanowie:


Tak pamiętam synagogę jeszcze z lat 90tych, dodatkowo na filmie kirkut oraz Ohel słynnego cadyka Cwi Hirsza Cohena:


A tu filmik już podczas remontu:



Awatar użytkownika
gar
Ekspert
Posty: 8119
Rejestracja: 5 sty 2014, o 23:45
Lokalizacja: Śląsk

Podkarpackie judaika

Post autor: gar » 2 sty 2018, o 19:11

Ciekawe filmy. Najciekawszy ten pierwszy. Na filmie pojawiły się Łemkinie w tradycyjnych strojach (o ile wzrok mnie nie mylił).
I napis: ondulacja trwała.

Awatar użytkownika
dinksiarz
User
Posty: 507
Rejestracja: 30 paź 2015, o 23:54
Lokalizacja: Rzeszów/Krosno

Podkarpackie judaika

Post autor: dinksiarz » 2 sty 2018, o 23:00

tak tak gar, dobrze widziałeś, tam łemki byli. Rymanów był najbliższym większym miasteczkiem targowym, który okoliczni łemki odwiedzali z towarami i po towary. Trzeba przyznać, że filmik kapitalny, czasami na yt można znaleźć jednak niesamowite perełki.

ODPOWIEDZ